- Này các tỷ-kheo, muốn tu tập tăng thượng tâm (phát triển tâm) cần phải thực hành 5 cách. Thế nào là năm?
(1) Cần phải nghĩ đến một tư tưởng khác liên hệ đến thiện, không phải tư tưởng bất thiện. Nhờ vậy, các tư tưởng bất thiện ấy được trừ diệt, đi đến diệt vong.
Ví như một người thợ mộc thiện xảo dùng một cái nêm nhỏ đánh bật ra, đánh tung ra, đánh văng ra một cái nêm khác.
Chính nhờ diệt trừ chúng, nội tâm được an trú, an tịnh, nhất tâm, định tĩnh.
(2) Nếu các tư tưởng bất thiện ấy vẫn khởi lên, thời cần phải quan sát các nguy hiểm của những tư tưởng ấy: ''Đây là những tư tưởng bất thiện, đây là những tư tưởng có tội, đây là những tư tưởng có quả báo khổ''.
Ví như một người trẻ tuổi, tánh ưa trang sức nếu một xác rắn, xác chó, xác người được quàng vào cổ, người ấy lo âu, xấu hổ, ghê tởm...
(3) Nếu các tư tưởng bất thiện ấy vẫn khởi lên, thời cần phải không để ý đến những tư tưởng ấy.
Ví như một người không muốn thấy những sắc pháp nằm trong tầm mắt của mình, người ấy nhắm mắt lại hay ngó qua một bên...
(4) Nếu các tư tưởng bất thiện ấy vẫn khởi lên, cần phải quan sát sự sinh diệt của tư tưởng ấy khiến nó dần dần biến mất (give attention to stilling the thought-formation of those thoughts).
Ví như một người đang đi mau, suy nghĩ: ''Tại sao ta lại đi mau, hãy đi chậm lại''. Trong khi đi chậm, suy nghĩ: ''Tại sao ta lại đi chậm, hãy dừng lại''. Trong khi dừng lại, suy nghĩ: ''Tại sao ta lại dừng lại, hãy ngồi xuống''. Trong khi ngồi, suy nghĩ: ''Tại sao ta lại ngồi, hãy nằm xuống''. Như vậy, người ấy bỏ dần các cử chỉ thô cứng nhất và làm theo các cử chỉ tế nhị nhất...
(5) Nếu các tư tưởng bất thiện ấy vẫn khởi lên, thời phải nghiến răng, dán chặt lưỡi lên nóc họng, lấy tâm chế ngự tâm, nhiếp phục tâm, đánh bại tâm.
Ví như một người lực sĩ nắm lấy đầu một người ốm yếu, hay nắm lấy vai, có thể chế ngự, nhiếp phục, và đánh bại.
Chính nhờ diệt trừ chúng, nội tâm được an trú, an tịnh, nhất tâm, định tĩnh.
Tỷ-kheo ấy có thể tác ý hay không tác ý đến tư tưởng nào vị ấy muốn; vị ấy đã đoạn trừ khát ái, đã giải thoát các kiết sử, khéo chinh phục kiêu mạn, đã chấm dứt khổ đau.
(Kinh An trú suy nghĩ, Vtakkasanthāna sutta, Trung Bộ 20)
